Dzień Samorządu Terytorialnego
27 maja – w rocznicę pierwszych w pełni demokratycznych wyborów do organów gmin w 1990 r. – obchodzimy Dzień Samorządu Terytorialnego, ustanowiony w 2000 r. przez Sejm specjalną uchwałą na 10-lecie odrodzenia polskiego samorządu terytorialnego.
Podkreślono w ten sposób znaczenie samorządów dla tworzenia lokalnych więzi i budowy wolnego państwa, a także bezpośrednie i pośrednie zaangażowanie wielu tysięcy obywateli, które stanowi podstawę demokratycznego państwa i społeczeństwa obywatelskiego. 27 maja swoje święto obchodzą też pracownicy samorządowi.
Zasada samorządności należy do naczelnych zasad ustrojowych państwa polskiego. Samorządowi terytorialnemu poświęcony jest rozdział VII Konstytucji RP; zgodnie z art. 16 ustawy zasadniczej samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej, a przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Od 1 stycznia 1999 r. w Polsce funkcjonują 3 szczeble samorządu terytorialnego: gminy, powiaty i samorządy województw. Obecnie w naszym kraju jest 16 województw, 314 powiatów i 66 miast na prawach powiatu oraz 2478 gmin.
Reforma samorządowa z 1990 r. uznawana jest za jedną z najważniejszych i najlepiej przeprowadzonych reform polskiej transformacji. Była możliwa dzięki zaangażowaniu pierwszego niekomunistycznego rządu premiera Tadeusza Mazowieckiego i Senatu I kadencji, a zwłaszcza senatora, a później pełnomocnika rządu ds. reformy samorządu terytorialnego, prof. Jerzego Regulskiego. Pierwsze demokratyczne wybory do rad gmin zapoczątkowały zasadnicze zmiany w funkcjonowaniu naszego kraju i w życiu codziennym jego obywateli, rozpoczęły proces decentralizacji państwa. Reforma samorządowa wprowadziła do polskiego życia politycznego zasadę pomocniczości, a lokalne wspólnoty uzyskały podmiotowość prawną, polityczną i ekonomiczną. Złamała monopol państwowej własności, wyłączności budżetu państwa i system jednolitej władzy państwowej. Uruchomiła pokłady obywatelskiej aktywności, umożliwiła pełną rozmachu rozbudowę infrastruktury technicznej i społecznej, przyspieszyła rozwój gospodarczy, pogłębiła i nadała nowy sens poczuciu lokalnej tożsamości i lokalnego patriotyzmu.
Źródło: www.senat.gov.pl
